Welke kleur heeft de toekomst?

Elke maand schrijft een raadslid of wethouder van Gemeentebelangen Noordenveld over hetgeen hem of haar bezighoudt. Moeten wij de toekomst door een roze bril bekijken? Of is de toekomst grijs? Wethouders Kirsten Ipema heeft het antwoord op deze kleurrijke vraag. 

Sommige mensen bekijken de wereld door een roze bril. Ze zien overal het positieve van in. Daar kun je soms jaloers op zijn, maar een stevige dosis realisme kan ook van pas komen. Als bestuurder probeer je natuurlijk zo goed mogelijk vooruit te kijken, en wat daar te zien is kan soms best wat minder rooskleurig zijn dan je zou willen.

Nadenken, of dagdromen, over de toekomst geeft ook de ruimte om zelf in te kleuren hoe je de toekomst zelf zou willen zien. Een groene en duurzame toekomst bijvoorbeeld, waar we in harmonie met de natuur leven. Of een toekomst in regenboogkleuren, waarin iedereen zichzelf kan zijn. Zoals de kleurrijke Amerikaanse Iris Apfel, die deze week overleed op 102-jarige leeftijd.

De toekomst is grijs

De reden dat ik over die kleuren begin, is de serie ‘De Toekomst is Grijs’ die onlangs op televisie was. Omroep MAX heeft een podcastserie en TV-serie gemaakt over de vraag hoe ons land er in 2040 uit zou zien als we niets veranderen. Het gaat dan vooral over ouder worden, wonen en zorg. Ik zal geen samenvatting geven, want het is allemaal terug te kijken (tip!). In de serie kwamen heel wat problemen voorbij waar we nu al mee te maken hebben, dus niet pas in 2040. Ouderen die geen geschikte, betaalbare woning kunnen vinden. Ouderen die in schrijnende eenzaamheid leven. Oudere echtparen die, na jaren samen, van elkaar gescheiden worden omdat één van hen wel in een verpleeghuis terecht komt. En gelukkig ook mooie verhalen, goede ideeën en oplossingen.

De aanleiding van de serie is de toenemende vergrijzing en ontgroening. Er komen steeds meer ouderen en steeds minder jongeren. Buiten de steden, in het landelijk gebied, gaat dit nog sneller dan gemiddeld. Een uitdaging ook voor onze regio dus.

Laat ik beginnen te zeggen dat vergrijzing niet alleen maar negatief is. Ouderen zijn onmisbaar in onze samenleving. Een grote groep vitale 65-plussers houdt onze samenleving draaiende als vrijwilligers, mantelzorgers, oppasopa’s en -oma’s en noem maar op. En velen van hen gaan daarmee door tot op hoge leeftijd. Dat verdient respect en waardering.

De tekst gaat onder de foto verder.

Samenwonen

Behalve vergrijzing en ontgroening is er ook nog zoiets als ‘dubbele vergrijzing’. Dat gaat dan niet over 65-plussers, maar over 80-plussers. En in 2023 hoorde Noordenveld bij de top-20 van gemeenten met het hoogste percentage 80-plussers. Ook weer mooi nieuws, onze levensverwachting ligt fors boven het gemiddelde in Nederland. Maar ouderdom komt met gebreken, en ook met uitdagingen voor de samenleving. De zorgbehoefte neemt toe, terwijl er minder mensen zijn om die zorg te verlenen. De verzorgingshuizen zijn verdwenen, en langer thuis wonen is de norm – maar onze woningvoorraad is daar niet op afgestemd. En langer thuis woning is natuurlijk mooi zolang het gaat, maar is er dan wel een vangnet voor als je het nodig hebt? En als je als oudere zelfstandig woont, hoe zorg je er  dan voor dat je niet eenzaam wordt?

Het is geen wonder dat juist in deze tijd veel mensen nadenken over andere woonvormen. Het wonen in seniorenhofjes bijvoorbeeld, waar ouderen elkaar kunnen ondersteunen en met elkaar in contact blijven. Of juist woonvormen waar jongeren en ouderen samen wonen en elkaar kunnen helpen met de vragen en uitdagingen waar je in verschillende levensfasen tegenaan loopt. Als het om hofjes en woonvormen gaat, dan gaat het niet in de eerste plaats om de gebouwen of de inrichting van een gebied, maar vooral over de manier waarop je er samenwoont. Ook is er vraag naar het splitsen van een woning of het delen van een erf, met een woonunit bij een woning waar bijvoorbeeld ouders of andere familieleden kunnen wonen.

OldStars

Behalve het wonen zijn ook gezondheid en vitaliteit erg belangrijk. Je kunt geluk of pech hebben als het op gezondheid aankomt, maar we kunnen er zelf veel aan doen om zo lang mogelijk vitaal te zijn. In de zorg komt gelukkig steeds meer aandacht voor preventie, en ook gemeenten hebben hier een belangrijke rol in. Onder andere met het Gezond en Actief Leven Akkoord, waarmee gemeenten, zorgaanbieders en heel veel anderen zich inzetten om mensen in beweging te houden. Misschien voelt het wat betuttelend, al die aandacht voor vitaliteit, maar het helpt echt en het is nodig. Een mooi voorbeeld in Noordenveld is OldStars Korfbal, waar wekelijks een grote groep ouderen samenkomt om te bewegen en natuurlijk ook om elkaar te ontmoeten. Zeer terecht zijn deze Old Stars genomineerd als Sportparel, de waarderingsprijs van het Sportgala Drenthe.

Jeugd

Maar denk nu niet dat die aandacht voor bewegen en gezondheid vooral gericht is op ouderen. Het begint natuurlijk met een gezonde leefstijl vanaf het begin. Dat klinkt eenvoudig, maar ik weet zelf ook dat het lastig is om gezond te leven als je druk bent met werk, gezin en alles eromheen. Het is niet voor niets dat in ‘De Toekomst is grijs’ ook juist aandacht was voor de jongeren. Zij hebben het gevoeld dat ze de klos zijn als de zorg voor de oudere generaties straks op hun schouders terechtkomt. En dat terwijl ze nu ook al veel zorgen hebben, bijvoorbeeld over de vraag of er überhaupt nog betaalbare woningen beschikbaar zijn voor hen. Mogelijkheden om rond te komen van een parttime salaris zijn er steeds minder. Dat is natuurlijk moeilijk combineren met mantelzorg en vrijwilligerswerk! Onder andere door dit soort zorgen over de toekomst is de mentale gezondheid onder jongeren afgenomen. Kortom, om op een prettige manier ouder te kunnen worden, moeten we ook goed om de jongere generaties denken.

Roze bril

De (dubbele) vergrijzing zien we op ons afkomen en dat vraagt iets van ons. Gelukkig kunnen we wel iets doen om er op voorbereid te zijn. Als gemeente is het belangrijk dat we de juiste keuzes maken in het wonen. De woningen bouwen waar in de toekomst behoefte aan is en ruimte bieden voor verschillende ‘samenwoonvormen’. Mensen helpen om gezond te blijven en de voorzieningen en verbindingen tussen mensen en tussen generaties in stand houden die onze samenleving zo nodig heeft.

Maar we moeten vooral zelf aan de bak. Op tijd nadenken over hoe je in de toekomst wilt en kunt wonen en leven en daar voorbereid op zijn. Het is een bekend gegeven dat mensen vaak veel te laat gaan nadenken over de laatste stappen van hun woonloopbaan. Als het zover is, heb je vaak weinig keus meer. Zet dus die roze bril soms even af en denk aan je ‘grijze’ toekomst, die heus mooi en kleurrijk kan zijn met een goede voorbereiding en een beetje geluk.

PS de vergrijzing heeft natuurlijk ook invloed op de economie en arbeidsmarkt. Benieuwd hoe Agnes Mulder, directeur van VNO-NCW Noord, dat ziet? We kunnen het haar vragen als ze op 2 april naar  het Wapen van Drenthe in Roden komt.

December | Noordenveldse Bestuurscultuur: Regentesk of Dorps?

Bij de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen hebben de partijen die voor een nieuwe bestuurscultuur pleiten, of tenminste tegen de huidige zijn, flink gewonnen. In de Nederlandse politiek wordt het begrip ‘bestuurscultuur’ steeds vaker gebruikt. De kritiek op de huidige bestuurscultuur komt bijna altijd op hetzelfde neer: de overheid staat te ver weg van de burger, is afstandelijk, voor veel mensen niet de bereiken en ook niet te begrijpen. Hierdoor ontstaat er wantrouwen. Nu de term ‘bestuurscultuur’ zo veel gebruikt wordt en er een nieuwe wind lijkt te waaien in het land, is het misschien handig om eens te kijken naar de bestuurscultuur dichter bij huis: hoe zit het met de bestuurscultuur in Noordenveld?  Lees verder…