Financiën en veiligheid: doen we het juiste?
Elke maand schrijft een raadslid of wethouder van Gemeentebelangen Noordenveld over hetgeen hem of haar bezighoudt. Deze keer is het Roelof Blomsma die het heeft over de financiën en veiligheid.
Na ruim twee jaar als steunfractielid gefunctioneerd te hebben, kreeg ik vorig jaar per oktober de kans om plaats te nemen als raadslid. Een voorrecht, superinteressant zoals ik het ervaar. En voor mensen die twijfelen of lokale politiek iets voor hen is: sluit eens aan bij onze fractievergaderingen of op de tribune bij de raadsvergaderingen om het te ervaren. Of schrijf je in voor de cursus Politiek Actief.
Eind 2024 mocht ik mij buigen over de door mij te schrijven eerste blog van 2025 voor ons Gemeentebelangen (GB) journaal. Een verhalenverteller ben ik niet echt en er volgt dan ook even een interne worsteling over wat te brengen. Vanwege mijn portefeuilles in het raadswerk kom ik echter al snel tot de conclusie dat ik in deze blog aandacht wil schenken aan de onlangs vastgestelde begroting 2025 en de weg daarnaartoe. Ook het onderwerp veiligheid, over femicide, kindermishandeling en ondermijnende criminaliteit, wil ik de revue laten passeren. Met een oproep aan ons allen om hierop scherp te zijn en niet weg te kijken.
Financiën
Financiën is een van de dingen waar ik mij in het bijzonder op focus en de reden dat ik plaats heb genomen in de niet-politieke auditcommissie van Gemeente Noordenveld. De interesse in dit financiële vakgebied ligt in mijn achtergrond, die ik jarenlang heb ingezet op het gebied van criminaliteit opsporen vanuit financiële stromen en, daar waar mogelijk, het ontnemen van voordeel dat onterecht (uit misdrijf) verkregen werd.
Eerst een terugblik op financiën. Voor velen is het niet echt een sexy onderwerp, maar tegelijkertijd wel belangrijk. Sowieso om privé rond te komen, maar ook om af en toe wat extra’s te kunnen doen: leuke dingen met de (klein)kinderen, vervangen van je auto, houden van vakantie, je huis verduurzamen, etc.
De tekst gaat onder de foto veder.
Zie daar ook het belang voor de gemeente. Met de middelen die wij hebben willen we voor onze inwoners een zo goed mogelijke dienstverlening, een goed voorzieningenniveau en een plezierige en veilige leefomgeving realiseren en in stand houden. Dat kost geld. Verreweg het grootste deel hiervan komt van de Rijksoverheid, maar ook de lokale heffingen zijn hiervoor nodig. Met name deze lokale lasten binnen de perken houden vinden wij belangrijk.
Met de middelen die de gemeente had, konden we de laatste jaren steeds redelijk goed die zaken oppakken die wij belangrijk vonden en vinden voor onze gemeenschap. Inmiddels heeft u vast al wel eens van ‘het ravijnjaar’ gehoord in publicaties over de lokale overheid. Wat is er aan de hand? De centrale overheid heeft bedacht dat zij de gemeenten op een andere manier wil bekostigen dan tot nu toe. In de overgang naar deze nieuwe bekostiging zal er voor 2026 een korting zijn op de gemeentefinanciering, hetgeen resulteert in een inkomensdip voor dat jaar van zo’n 4 miljoen. Ook in 2025 levert dit al een korting op.
Zie daar de ingrediënten om heel kritisch naar onze financiën en plannen te kijken. Dat werd met de perspectiefnota in juni al pijnlijk zichtbaar in de vorm van een lijst met voorstellen van zaken die we niet op zouden kunnen pakken, ten bedrage van structurele gelden van om en nabij de € 1 miljoen. Bij structurele gelden hebben we het over de lasten (rente en aflossing) op investeringen, maar ook op jaarlijks terugkerende overige lasten.
Het investeringsbedrag is dus vele malen hoger dan de hier genoemde € 1 miljoen aan jaarlijkse structurele lasten. Zaken als investeringen in goed werkgeverschap, het speelgoedmuseum, zwembad De Hullen, sportaccommodaties, subsidies voor cultuurgerelateerde organisaties, etc., kwamen hiermee in het geding. De discussie over deze perspectiefnota, een nota die de kaders voor de begroting van in dit geval 2025 aangaf, was best lastig. Wat vinden we dusdanig belangrijk dat het voor ons van de ‘nu nog even niet uit te voeren lijst’ af zou moeten en waar vinden we dan de financiering hiervoor? Het is gemakkelijk roepen dat alles door moet gaan, maar wij vinden dat wij ook verantwoordelijkheid moeten nemen om de financiën in de gemeente op orde te houden en dus hierin constructief mee moeten denken.
Wij hebben daarom een amendement ingediend om het Dorpenfonds af te romen met € 125K (K staat voor 1000). Gelet op het beslag op dat fonds tot dat moment was het reëel te veronderstellen dat dit fonds maximaal voor ¾ wordt gebruikt in de huidige bestuursperiode. Dit geeft een ruimte van € 125K, waarvan wij € 50K naar het leefbaarheidsfonds geschoven willen hebben (dit fonds wordt jaarlijks volledig gebruikt en werd in de voorstellen gekort met genoemd bedrag) en € 75K naar de algemene middelen.
Verder hebben wij door middel van een motie het college verzocht om af te zien van een toevoeging aan de reserve van € 2,5 miljoen t.b.v. het ravijnjaar. Dit is ons mede ingegeven omdat de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) vanwege de actie van de Rijksoverheid adviseert geen halsbrekende toeren uit te halen om de begroting 2026 sluitend te krijgen, en wij vanwege deze reservering in 2025 erg veel aan slagkracht zouden verliezen. Verder hebben wij in deze motie verzocht de begroting 2025 dekkend te maken, te beoordelen of er zonder al te pijnlijke gevolgen nog zaken uitgesteld zouden kunnen worden, om leges voor diensten zoveel mogelijk kostendekkend te laten zijn (iets waar GB al langer op hamert) en om de renovatie van het Speelgoedmuseum niet uit te stellen. Waarbij de dekking voor dit laatste wellicht voor een deel gevonden zou kunnen worden in een toekomstige verhoging van de toeristenbelasting.
Hiermee gingen we het zomerreces in. Wat zou het worden?
Toen, na een aantal zeer verhelderende voorlichtingsrondes, de begroting afgelopen najaar voorlag, bleek dat de soep gelukkig niet zo heet gegeten werd als deze werd opgediend. Met een enkele meevaller en wat verschuivingen kregen we een voorstel in de raad met een, al is het maar nipt, sluitende begroting 2025. Aan de voor ons meest heikele punten wordt hierin invulling gegeven. Zo wordt er bijvoorbeeld geïnvesteerd in de ambtelijke organisatie, het speelgoedmuseum, zwembad De Hullen en het buurthuis Peizermade.
Er blijven zaken waar we graag meer middelen naartoe zouden willen hebben, maar dat zal helaas altijd zo zijn. Gezien de huidige financiële realiteit zijn wij content met deze begroting. Met de hiermee ingezette plannen is wel duidelijk dat 2026 niet sluitend zal zijn, net als 2027. Maar aan de horizon gloort licht voor zwarte cijfers vanaf 2028. Dan kunnen we ook weer nadenken over de blijven liggen en nieuwe initiatieven. Nieuwsgierig geworden wat er zoal omgaat in de gemeentelijke begroting? Kijk eens op de gemeentelijke website.
Veiligheid
Tot zover de begroting 2025. Nu het thema veiligheid. In 2022 is er een brede analyse over veiligheid in Noordenveld uitgevoerd, waarbij de volgende veiligheidsvelden: veiligheid van woon- en leefomgeving; bedrijvigheid en veiligheid; jeugd en veiligheid; fysieke veiligheid en integriteit en veiligheid, zijn beschouwd.
Geconcludeerd kan worden dat onze inwoners zich over het algemeen behoorlijk veilig voelen in onze gemeente. Veiliger dan in Nederland in zijn algemeenheid. Dat is mooi! Ieder die zich niet veilig voelt (of is) is er echter één te veel! De uitdaging is om met onze partners dit positieve gevoel en/of werkelijkheid verder te versterken en een nog veiliger omgeving te realiseren. Dat gaat niet zomaar.
Nu gaat het hier te ver om alle genoemde thema’s uit te diepen. Ik wil even stilstaan bij zaken die wij als individuele inwoners kunnen doen. Het om elkaar denken en oog hebben voor vreemde zaken in onze leefomgeving, om het zo prettig en veilig mogelijk te houden voor eenieder. Alleen met de ogen en oren van ons allen kan een overheid voldoende beeld krijgen over waar zich misstanden voordoen en waar nodig daartoe ingrijpen.
Femicide
Afgelopen zomer was er de rondreizende expositie ‘Femicide’ in Roden. Ingrijpend om te horen/zien dat er elke acht dagen een vrouw wordt vermoord in Nederland. In 60% van de gevallen door een (ex-)partner. Dit moet anders!
Maar wat zijn nu de rode vlaggen om te herkennen als dit gevaar dreigt? Enkele zijn: stalking, recent gewelddadig gedrag, onthouding van zorg, slachtoffer toont angst voor de partner, etc. Om te voorkomen dat ik hier een onvolledig beeld geef bij dit complexe probleem, verwijs ik hiervoor naar de website van Sterk Huis: hier wordt ingegaan op het onderwerp femicide en gedrag waaraan gevaar hiervoor mogelijk te herkennen is.
Kindermishandeling
In het verlengde hiervan nog zo’n complex probleem dat ik wil noemen: kindermishandeling. Helaas kent ook dit onderwerp vele vormen van mishandeling. Denk hierbij aan lichamelijke, psychische of emotionele, seksueel misbruik, lichamelijke of psychische verwaarlozing of getuige van partnergeweld zijn. Minstens 3% van de kinderen heeft ermee te maken, minimaal 3 op de 100! Wij zien dit soort zaken vaak niet (aankomen) omdat we maar fracties van het leven van die vrouw (bij femicide) of dat kind zien. Dan lijkt hetgeen je bijzonder vindt bij je waarneming wellicht niet zo erg en/of je wilt je niet bemoeien met het leven van die ander. Komen die fracties echter niet bij elkaar, dan zien ook de hulpverlenende instanties niet dat er iets aan de hand is en dat ze in actie moeten komen. Er zijn zoveel aspecten die bij kindermishandeling een rol spelen dat het veel te veel is hier even aan te geven hoe ze te herkennen. Daarom wil ik je uitnodigen de website van het Nederlands Jeugdinstituut te bezoeken:
Laten we proberen het voor iedereen beter te maken en meld alstublieft signalen die u hieromtrent ziet. Het gaat niet over, niet vanzelf!
Ondermijning
Een ander soort veiligheid dat, wil de overheid voldoende aan bestrijding kunnen doen, erg belangrijk is, is ondermijnende criminaliteit. Denk hierbij in ieder geval aan drugslabs en hennepkwekerijen. Drugslabs zijn, los van het gevaarlijke chemische afval dat er ontstaat en veelal gedumpt wordt in de natuur, zeer gevaarlijk vanwege explosiegevaar. Zo’n drugslab kan gemakkelijk in woonwijken in een kamertje of garagebox geëxploiteerd worden en kan destructieve gevolgen hebben als het misgaat, zoals we bijvoorbeeld begin 2024 in Rotterdam zagen.
Maar ook een hennepkwekerij is vanwege het brandgevaar erg gevaarlijk en kan in een woonwijk opgezet worden. Daarnaast proberen criminelen loodsen, al dan niet in buitengebieden (het liefst met zo weinig mogelijk pottenkijkers), in gebruik te krijgen om zulke kwekerijen in te exploiteren. Gezocht wordt soms naar burgers die financieel lastig zitten, kennelijk niet al te veel contact met de omgeving hebben en geschikte, onbenutte gebouwen bezitten.
Een eigenaar zal zo nu en dan niet eens weten dat het door hem verhuurde pand voor drugscriminaliteit gebruikt wordt. Gaat het mis, dan zit hij met grote sores. Bijvoorbeeld door, om nog maar niet te spreken van mogelijke brandschade, het ‘uitleven’ van de locatie en de kosten om de rotzooi daarna op te ruimen. Of juridisch: toon maar aan dat je niet wist van het criminele gebruik en je dus niet als medeplichtige wordt gezien.
Het LTO riep onlangs in Het Dagblad van het Noorden al op om hiertoe een oogje in het zeil te houden en vreemde ontwikkelingen te melden. Hier sluit ik mij graag bij aan. Zie je bijzondere bedrijvigheid die niet te rijmen valt met het reguliere gebruik van een object? Zie je afgeplakte ramen die je niet verwacht of ruik je een vreemde geur? Laat van je horen! Het kan ook anoniem via: www.meldmisdaadanoniem.nl of 0800-7000.
En voor de eigenaren: wees kritisch als er ineens gegadigden zijn om voor een leuke prijs een ruimte van je te huren. Helemaal als men ook nog eens toezegt om contant de huur te voldoen. Heb je één keer ja gezegd, dan is het verduveld lastig om los te komen van die crimineel. Bezint eer ge begint!
Laten we wat om elkaar denken om onze gemeente nog veiliger te maken voor iedereen.
Ik sluit af met jullie allen langs deze weg een gezond, veilig en gelukkig 2025 toe te wensen!
Roelof Blomsma
Mijn Raadslidmaatschap in Gemeente Noordenveld: Tweeënhalf jaar ervaringen
Na tweeënhalf jaar als raadslid in de gemeente Noordenveld, wil ik je graag een kijkje geven in mijn reis tot nu toe. Het is een periode vol uitdagingen, inzichten en vooral veel leren. Ik heb verschillende ervaringen opgedaan die me hebben geholpen te groeien in deze rol.
De Beginjaren: Inwerken en Verbinden
Toen ik begon, was het echt een ontdekkingsreis. De gemeentelijke processen, de verschillende beleidsterreinen en de vele betrokken inwoners; alles was nieuw en soms overweldigend. Gelukkig ontdekte ik al snel hoe belangrijk het is om te luisteren naar wat er leeft in onze gemeenschap. Elke ontmoeting met bewoners, verenigingen en ondernemers gaf me nieuwe inzichten in wat we nodig hebben en waar de pijnpunten liggen. Dit contact met de inwoners heeft me geleerd dat betrokkenheid de sleutel is tot het maken van goed beleid.
